„Złote dwuzłotówki”, które przy odrobinie szczęścia można otrzymać, odbierając resztę w sklepie spożywczym, to nic innego jak monety okolicznościowe, które emitowane były przez Narodowy Bank Polski. Poznaj ich historię!

Zawiłe losy dwuzłotówek

Monety okolicznościowe o nominale 2 zł wybijane były w celu upamiętnienia ważnych postaci zasłużonych dla nauki, kultury czy sportu, uczczenia kolejnych rocznic wydarzeń historycznych czy przybliżenia polskich tradycji. Stanowiły one przedłużenie serii monet o nominale 20000 zł, które zostały wycofane z obiegu w wyniku denominacji. Pierwszą okolicznościową dwuzłotówkę Narodowy Bank Polski wyemitował w kwietniu 1995 roku – upamiętniała ona zbrodnie w Katyni, Miednoje i Charkowie. Moneta wybita została w miedzioniklu. Od 1996 roku zastąpiony został on stopem Nordic Gold. Słowo „Gold”, które znajduje się w tej nazwie, może być mylące – nie informuje ono o występowaniu złota w stopie, a jedynie określa jego kolor. Nordic Gold nie zawiera nawet grama tego szlachetnego metalu ‒ składa się w 89% z miedzi, w 5% z cynku, w 5% z aluminium i w 1% z cyny. Pierwsza moneta wykonana z tego materiału wydana została w maju 1996 roku ‒ przedstawiała króla Zygmunt II Augusta. Poza nielicznymi wyjątkami wszystkie dwuzłotówki ze stopu Nordic Gold mają średnicę 27 mm i wagę 8,15 g.

Monety okolicznościowe o nominale 2 zł emitowane były przez NBP do kwietnia 2014 roku. Dwudziestego czwartego kwietnia ukazała się ostatnia moneta upamiętniająca setną rocznicę urodzin Jana Karskiego. W maju 2014 roku rozpoczęła się emisja monet okolicznościowym o nominale 5 złotych, które zastąpiły bilion dwuzłotowy.

Monety 2 zł – najciekawsze serie

Przez 19 lat Narodowy Bank Polski wyemitował aż 260 wzorów okolicznościowych dwuzłotówek. Do wykonywania projektów kolejnych numizmatów zapraszani byli uznani polscy graficy. Ciekawostką może być fakt, że dwuzłotówka wydana w 2003 roku z okazji „dziesiątych urodzin” Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy jako jedyna moneta okolicznościowa posiada otwór w centralnym miejscu. Z kolei moneta upamiętniające pięćdziesięciolecie działalności Programu Trzeciego Polskiego Radia ma kształt kwiatu hiszpańskiego.

Część okolicznościowych dwuzłotówek ukazała się w ramach serii, utworzonych ze względu na przedstawioną na monetach tematykę. Jedną z ciekawszych jest zainaugurowana w 2009 roku seria „Historia polskiej muzyki rozrywkowej”. Na monetach dwuzłotowych upamiętnione zostały najwybitniejsze piosenkarze i kompozytorzy, którzy wywarli widoczny wpływ na polską scenę muzyczną – Czesław Niemen, Krzysztof Komeda, Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski i Agnieszka Osiecka. Serią monet upamiętnieni zostali także najwybitniejsi polscy malarze XIX i XX wieki – na dwuzłotówkach znaczyły się podobizny m.in. Jana Matejki, Jacek Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Władysława Strzemińskiego i Józefa Chełmońskiego.

Jedną z najliczniejszych serii monet okolicznościowych jest seria „Zwierzęta świata”, przedstawiająca gatunki zagrożone całkowitym wyginięciem. Zainaugurowana została jeszcze przed dominacją, w 1993 roku – wtedy wyemitowana została monety o nominałach 20 000 zł i 300 000 zł przedstawiająca jaskółki. Kolejne zagrożone gatunki pojawiały się już na monetach o nominale 2 zł i 20 zł – wśród nich znalazły się m.in. jelonek rogacz, ropucha paskówka, wilk, paź królowej, węgorz europejski, morświn, foka szara i sokół wędrowny.

Okolicznościowe dwuzłotówki z serii „Polskie kluby piłkarskie” to prawdziwa gratka dla fanów piłki nożnej. Znalazły się na nich trzy polskie klub – Legia Warszawa, Polonia Warszawa oraz Warta Poznań. Monety 2 zł wydawane były także w celu upamiętnienia bieżących wydarzeń sportowych – kolejne dwuzłotówki wydawane były m.in. z okazji XXVI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Atlancie w 1996 roku, XVIII Zimowe Igrzysk Olimpijskich w Nagano w 1998 roku czy Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w Korei i Japonia w 2002 roku. Narodowy Bank Polski uczcił również ważne momenty w nowożytnej historii Polski, emitując monety upamiętniające wstąpienie do NATO i przyłączenie się do Unii Europejskiej.

Warto pamiętać o tym, że monety okolicznościowe są prawny środkiem płatniczym w Polsce – to znaczy, że można posługiwać się nimi w takim sam sposób jak „normalnym” bilonem. Ich siła nabywcza wynosi 2 zł, jednak wartość kolekcjonerska może być wielokrotnie wyższa.