Jak powstają monety i numizmaty
Od narodzin pomysłu po technologię wykonania.
Prace nad monetą lub numizmatem rozpoczynają się od burzy mózgów
Na proces powstawania monety składa się szereg czynników, które wymagają zaangażowania wielu pracowników, m.in. technologów i artystów-medalierów. Stylistyka projektu i jego wykonanie przekładają się na sukces danego produktu na rynku numizmatycznym.
Akceptacja wizerunku
i produkcja narzędzi
Artyści przygotowują projekt graficzny nowego produktu, który zostaje zaakceptowany przez technologów. Zanim eksperci dopuszczą go do realizacji, niejednokrotnie zostaje przygotowanych wiele wersji tego samego projektu. Na kolejnym etapie plastycy przenoszą zaakceptowane wizerunki na model gipsowy. Pierwszym krokiem do jego stworzenia jest wyrzeźbienie pozytywu w plastelinie.
Jest to etap pracochłonny, który wymaga od plastyka nawet kilkudziesięciu godzin wytężonej pracy i szczególnej precyzji wykonania. Na bazie plastelinowego pozytywu powstaje następnie gipsowy odlew. To na jego podstawie powstanie moneta. Powyższy proces można nazwać metodą tradycyjną. Obecnie projekty monet tworzone są często w specjalistycznym oprogramowaniu ArtCam, za pomocą którego można tworzyć obrazy 3D bez użycia modelu gipsowego.
Z gipsu do komputera
Po naniesieniu ostatecznych poprawek wyrzeźbiony w gipsie wizerunek zostaje zeskanowany, pomniejszony i przeniesiony na elektrodę. Stalowe prototypy, tzw. „pierwowzory wyrobów”, powstają za pomocą sterowanych komputerowo specjalistycznych maszyn.
Stemple (czyli narzędzia, na których widnieje obraz w negatywie) są ręcznie polerowane, pokrywane chromem i hartowane w celu zwiększenia ich jakości i wytrzymałości. Natomiast w przypadku projektów tworzonych za pomocą oprogramowania komputerowego ArtCam obraz przenoszony jest bezpośrednio na elektrodę bez potrzeby skanowania gipsu.
Bez skazy
Stemple (czyli narzędzia, na których widnieje obraz w negatywie) są ręcznie polerowane, pokrywane chromem i hartowane w celu zwiększenia ich jakości i wytrzymałości. Natomiast w przypadku projektów tworzonych za pomocą oprogramowania komputerowego ArtCam obraz przenoszony jest bezpośrednio na elektrodę bez potrzeby skanowania gipsu.
W pierwszej kolejności krążki zostają wypolerowane za pomocą specjalnych szczoteczek i pasty polerskiej, bądź też poddawane są analogicznemu procesowi w specjalnym bębnie wypełnionym stalowymi kuleczkami. Krążki wielokrotnie płucze się w specjalnym roztworze. Polerowanie trwa kilka godzin – w efekcie usunięte zostają najdrobniejsze skazy, które mogłyby wpłynąć na wartość kolekcjonerską monety lub numizmatu.
Produkcja
Przygotowane krążki i stemple zostają dostarczone pracownikom obsługującym maszyny tłoczące. Tutaj wybijane są zarówno monety obiegowe, jak i kolekcjonerskie. Prasy do monet obiegowych wybijają nawet 750 monet na minutę!
Natomiast w przypadku monet i numizmatów kolekcjonerskich ich przepustowość jest znacznie niższa. Wynika to z parametrów technicznych monet pamiątkowych, cechujących się złożonością formy i różnorodnością zdobień. W przypadku monet obiegowych jedna moneta wybijana jest przy pojedynczym uderzeniu prasy monetarnej. Stworzenie monety kolekcjonerskiej wymaga natomiast od 3 do 4 uderzeń.
Kontrola
Na każdym etapie produkcji monety i numizmaty podlegają kontroli jakości, począwszy od momentu stworzenia projektu graficznego, aż po jego zapakowanie. W końcowym etapie przygotowywana jest dokumentacja zawierająca informacje techniczne dotyczące monety.
Mennica Polska wprowadziła rygorystyczne ograniczenia dostępu do hal produkcyjnych. Mają do nich dostęp jedynie pracownicy produkcji oraz osoby nadzorujące. Wejście do wybranych pomieszczeń wymaga przeprowadzenia kontroli osobistej. Nim monety obiegowe trafią z linii produkcyjnej do skarbca, są kilkakrotnie liczone, zabezpieczane, a następnie pakowane.
Zobacz również
Józef Piłsudski na monetach
Numizmaty przedstawiające znane osoby cieszą się sporą popularnością. Są chętnie wybierane zarówno do kolekcji prywatnych, jak i na prezent czy w celach inwestycyjnych. Jednym z wielkich Polaków, których postać wielokrotnie pojawiała się na monetach, jest Józef Piłsudski. Oblicze marszałka zostało na nich wybite po raz pierwszy jeszcze za jego życia, na polskich monetach obiegowych. Na produktach kolekcjonerskich wizerunek Piłsudskiego pojawił się kilkadziesiąt lat po jego śmierci, a dokładniej: w 1988 roku. Od tego czasu został kilkukrotnie uhonorowany w numizmatyce. Poznaj najpiękniejsze monety z Piłsudskim!